هدف از این مقاله تحلیل درآمدهای نفتی و مالیاتی در اقتصاد ایران است. بدین منظور، با استفاده از رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی، یک الگو برای اقتصاد صادرکننده نفت شبیه سازی گردید. در بخش منابع درآمدی دولت، سعی شد تا با وارد کردن درآمدهای نفتی و مالیاتی در مدل، وجود راهکارهای لازم جهت برطرف کردن خلاء های موجود در ساختار نظام مالیاتی مورد بررسی قرار گیرد. تخمین پارامترهای مدل بر اساس روش بیزین و با استفاده از نرم افزار داینر (Dynare) تحت نرم افزار متلب (MATLAB) بر اساس روش مونت کارلو با زنجیره مارکوف در قالب الگوریتم متروپلیس-هستینگز و با استفاده از داده های تعدیل فصلی دوره زمانی 96-1368 انجام گرفت. به منظور تحلیل شوک، دو سناریو طراحی شد. در سناریو اول، فرض شد که دولت درآمد نفتی دارد و تمامی درآمدهای نفتی توسط دولت خرج می شود و دولت اتکایی به درآمد مالیاتی ندارد. در سناریو دوم، فرض می شود که 40 درصد از درآمدهای نفتی دولت به صندوق توسعه تزریق شده و درصدی از آن به عنوان تسهیلات به بخش های تولیدی تخصیص پیدا کرده و دولت با اتکا بیشتر به انواع درآمدهای مالیاتی هزینه های خود را تأمین می کند. نتایج بیانگر این می باشد که شوک مالیاتی و نفتی، یعنی کاهش وابستگی به نفت و اتکا به درآمدهای مالیاتی در کوتاه مدت تأثیر منفی بر متغیرهای کلان اقتصادی دارد اما در بلند مدت، با افزایش درآمدهای مالیاتی میزان تولید و به تبع آن، سرمایه گذاری، مصرف، اشتغال در اقتصاد افزایش یافته است.

امروزه نقش مهم شهرداری ها در اقتصاد ملی اجرای فنون مدیریت هزینه در شهرداری ها است و از آن جایی که مدیریت هزینه از محورهای اقتصاد مقاومتی است، بدین جهت برای برنامه ریزی و عملکرد بهتر شهرداری ها، اندازه گیری کارایی این واحدها ضروری به نظر می رسد بر این اساس تحقیق حاضر کارایی هزینه 95 شهرداری استان اصفهان را از طریق تحلیل مرزی تصادفی و به روش حداکثر درست نمایی مورد برآورد قرار می دهد و عوامل موثر بر کارایی هزینه ای شهرداری ها را شناسایی می نماید. الگوی مورد استفاده در این پژوهش، الگوی باتیس و کوئلی (1995) است. نتایج آماری حاصل از برازش داده ها نشان می دهند که هزینه کل نسبت به ستانده شهرداری ها با کشش و نسبت به تغییر قیمت هکتار هر یک از وظایف خدمات شهری، خدمات اداری و عمران شهری بی کشش است. از طرف دیگر نسبتهای هرینه جاری به هزینه کل و هزینه حقوق به درآمد کل رابطه مستقیم و میزان تحصیلات رابطه منفی با کارایی هزینه ای شهرداری ها دارد. همچنین میانگین کارایی هزینه ای شهرداری های استان اصفهان طی دوره 1390-1388، 44.66 درصد می باشد.

چغندرقند یکی از مهمترین محصولات زراعی در خراسان رضوی است، که نقش به سزایی در اقتصاد این منطقه دارد. لذا بررسی کارایی این محصول مهم به نظر می رسد. برای تحلیل اطلاعات از دو روش تحلیل پوششی داده ها و تحلیل مرزی تصادفی استفاده شد. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه در سه شهرستان چناران، نیشابور و قوچان از 190 بهره بردار چغندرقند در سال زراعی 91-1390 جمع آوری شد. نتایج مدل تحلیل مرزی تصادفی نشان داد که، کارایی فنی در شهرستان های چناران، نیشابور و قوچان به ترتیب 65، 68 و 60 درصد می باشد. اما نتایج مدل تحلیل پوششی داده ها نشان داد، چناران بیشترین کارایی مقیاس را با مقدار 76 درصد به خود اختصاص داده است و نتایج مشابه برای نیشابور و قوچان به ترتیب 61 و 58 درصد بدست آمد، لذا نتایج هر دو مدل حاکی از آن است که پتانسیل زیادی در جهت بهبود کارایی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. همچنین 73 تا 79 درصد از مزارع چغندرقند مورد بررسی در حالت بازده صعودی نسبت به مقیاس عمل کرده اند. لذا مصرف بیشتر نهاده ها جهت افزایش تولید و درآمد زارعین تصمیم مناسبی می باشد، تا از این راه افزایش تولید و در نتیجه بهبود و افزایش کارآیی حاصل شود.

افزایش جمعیت و نیاز آن ها به محصولات پروتئینی و لبنی سبب شده است که سیاست افزایش کارایی مورد توجه سیاست گذاران بخش دامپروری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از شیر، محاسبه کارایی فنی گاوداران و تعیین عوامل موثر بر کارایی آن ها در استان خراسان شمالی می باشد. داده های مورد نیاز این مطالعه، داده های ترکیبی متقارن است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تکمیل پرسشنامه از 160 گاوداری شیری این استان در بین سال های 91-1388 به دست آمد. برای بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از تولید شیر از تابع کاب- داگلاس استفاده شد. همچنین به منظور محاسبه کارایی فنی و بررسی عوامل موثر بر آن از توابع مرزی تصادفی (SPF) و مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی استفاده شد. نتایج برآورد توابع مرزی تصادفی (SPF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل 0.96 و 0.93 می باشد. همچنین تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. نتایج نشان داد که تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار و هزینه تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد گاوداری های شیری دارند. نتایج برآورد توابع مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل به ترتیب 0.91 و 0.94 می باشد و تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. همچنین تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار، هزینه دامپزشکی و تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد حاصل از تولید شیر دارند. لذا با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از کلاس های آموزشی- ترویجی، صنعتی نمودن گاوداری ها، افزایش تعداد گاوها، پرداختن اختصاصی به شغل گاوداری و بهبود شرایط واحدهای گاوداری اعم از تغذیه و وضعیت بهداشتی برای افزایش کارایی و تولید در واحدهای تولید شیر در استان خراسان شمالی پیشنهاد می گردد.

امروزه ارزیابی عملکرد فرودگاه ها به دلیل اهمیتی که صنعت حمل و نقل هوایی نسبت به سایر روش های حمل و نقل دارد از اهمیت ویژه ای برخودار است و کارایی یکی از مهم ترین شاخص های ارزیابی عملکرد بهینه فرودگاه هاست. هدف مطالعه حاضر ارزیابی کارایی فنی و رتبه بندی پنج فرودگاه بین المللی منتخب ایران (مهرآباد، مشهد، شیراز، تبریز و اصفهان) طی دوره 1393-1389 بوده و بدین منظور از تحلیل مرزی تصادفی (SFA) استفاده شده است. نتایج این مطالعه موید آن است که تقریبا تمام ناکارایی فرودگاه های مورد بررسی مربوط به ناکارایی فنی است. همچنین یافته های حاصل از سنجش کارایی فرودگاه ها نشان می-دهد که بیشترین میزان کارایی در سال 1393 و کمترین میزان کارایی در سال 1389 مشاهده شده است. بعلاوه، هیچ یک از فرودگاه ها نتوانسته اند در طول دوره مورد بررسی به کارایی فنی کامل برسند اما در این بین، فرودگاه های اصفهان و مشهد از بالاترین میزان کارایی فنی برخودارند. فرودگاه تبریز، فرودگاه مهرآباد و فرودگاه شیراز در رتبه های بعدی قرار دارند.

هماهنگی، همکاری و تخصیص وظایف بر اساس شاخص کارایی بین مکانیزم بازار و مجموعه دولت، قاعده بلندمدت و کلی است که هر جامعه با توجه به نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، ارزش های فرهنگی و میزان برخورداری از عوامل و امکانات زیربنایی باید در زمینه دستیابی به ترکیب مطلوب بین دولت و بازار، آن را مورد توجه قرار دهد. با توجه به نقش حیاتی که بخش خصوصی هر کشور در زمینه تولیدات کارا و رقابت پذیر در کنار بخش عمومی می تواند ایفا نماید و همچنین با توجه به اهمیت گسترش بخش خصوصی کشور، در این پژوهش پس از بررسی عملکرد شرکت های دولتی و روند خصوصی سازی در ایران، با استفاده از تکنیک تحلیل مرزی تصادفی که یک روش اقتصادسنجی می باشد میزان کارایی تکنیکی زیر بخش های عمده صنعت ایران در دو بخش خصوصی و عمومی به تفکیک نوع مالکیت، برآورد و مورد مقایسه قرار داده شده است. پارامترهای مدل از روش حداکثر راستنمایی طی دوره زمانی 1384-1373 برای 6 صنعت عمده کشور تخمین زده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کارایی تکنیکی برآوردی هر 6 صنعت بخش خصوصی روند یکسانی داشته، در حالی که این روند در بخش عمومی کاهش ملموسی داشته است. همچنین میانگین کارایی بخش عمومی به جز سه سال اول دوره مورد بررسی در بقیه سال ها از کارایی همان زیر بخش ها نسبت به بخش خصوصی کمتر بوده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف مقاله تخمین و مقایسه کارایی فنی در بخش صنایع بزرگ (کارخانه ای) در استان های ایران، طی سال های 83-1370 است که از روش تحلیل تابع مرزی تصادفی (SFA) استفاده شده است. در این بررسی با الهام گرفتن از مدل باتیز و کولی (1995)، ضمن اندازه گیری کارایی فنی صنایع مذکور به تفکیک هر استان، عوامل موثر بر عدم کارایی و اختلاف آن در بین استان ها نیز مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد کارایی فنی صنایع بزرگ در دوره بررسی، پایین بوده است. میانگین استانی کارایی صنایع مزبور 0.374 بوده که عملکرد پایینی را نشان می دهد. با وجود پایین بودن متوسط کارایی، برخی استان ها از این لحاظ عملکرد قابل توجهی داشته اند. بالاترین میزان متوسط کارایی به استان خوزستان (0.760) و پایین ترین آن به استان سیستان و بلوچستان (0.199) تعلق داشت. دو عامل دولتی بودن مالکیت واحدهای صنعتی و شدت مصرف انرژی، اثر منفی و اندازه بنگاه (متوسط ارزش افزوده یک واحد صنعتی)، اثر مثبت بر کارایی داشتند. استان هایی نظیر بوشهر و هرمزگان با وجود این که صنایع آنان بطور نسبی از امکانات تولیدی کمتری بهره مند بوده اند، در مقایسه با برخی از استان های برخوردار، سطح کارایی بالاتری داشتند که عمدتا ناشی از نرخ رشد قابل توجه کارایی صنایع آنان در سال های آخر دوره است. با توجه به پایین بودن سطح کارایی فنی در بخش صنایع بزرگ، توانمند سازی مدیریت اقتصادی بنگاه های دولتی در راستای خصوصی سازی و واقعی نمودن قیمت انرژی و مصرف بهینه آن در فرآیند تولید این صنایع، از جمله اقدامات مهمی است که در جهت ارتقا سطح کارایی، باید مورد توجه قرار گیرند.

این مقاله روشی را برای براورد سطوح کارایی فنی واحدهای تولید گندم با استفاده از روش مرزی تصادفی تولید و آزمون عوامل مدیریتی موثر بر این کارایی، نشان می دهد. داده های مورد نیاز تحقیق از اطلاعات مقطع عرضی سال 1383 و برای 149 واحد زراعی در استان قم به دست آمد. نتایج نشان داد که متغیر هایی مانند سواد زارع، عضویت یا عدم عضویت در تعاونی و شرکت یا عدم شرکت در دوره های آموزشی غیر رسمی اثر معنی داری در توضیح سطوح کارایی فنی واحدها دارد.

زمینه و هدف: بخش سلامت به عنوان یکی از مهم ترین بخش های خدماتی و جزئی از شاخص های توسعه و رفاه اجتماعی تلقی می گردد. در میان واحدهای تشکیل دهنده این بخش نیز بیمارستان ها به عنوان بزرگ ترین و پرهزینه ترین واحدهای عملیاتی به شمار می آیند که جهت استفاده بهینه از امکانات و منابع، ناگزیر از به کارگیری تحلیل های اقتصادی و عملکردی می باشند. در این مطالعه به سنجش کارایی بیمارستان های عمومی تحت پوشش وزارت رفاه و تامین اجتماعی پرداخته شده است.روش کار: مطالعه حاضر به صورت مقطعی در فاصله سال های 1385 تا 1387 به صورت میدانی و کتابخانه ای انجام شده و به منظور سنجش کارایی با استفاده از روش تحلیل مرزی تصادفی، نرم افزار Frontier ویرایش 4.1 مود استفاده قرار گرفته است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که میانگین نمره کارایی بیمارستان های تحت مطالعه برابر با 0.834 با نوسان نمره، بین 0.947 - 0.55 بوده است. ضمنا در طی هیچ یک از سال های مورد مطالعه، بیمارستان های مورد بررسی نتوانسته اند به کارایی فنی کامل، (TE=1) دست یابند.نتیجه گیری: به نظر می رسد استفاده همزمان از تکنیک های پارامتریک و ناپارامتریک، بهتر می تواند به ترسیم وضعیت موجود و نشان دادن مرز کارای خدمات بیمارستانی در نظام سلامت کشور کمک کند. مضافا اینکه استفاده از مدیران کارآزموده و تخمین دقیق تعداد کارکنان مورد نیاز هر بخش در کنار توجه به نتایج حاصل از تحلیل های اقتصادی و سنجش عملکرد، می تواند به نحو مطلوبی به استفاده هر چه بیشتر از نهاده ها و ارتقای بهره وری نظام بیمارستانی کشور کمک کند.